مسمومیت حاملگی یا پره اکلامپسی یکی از موارد بسیار خطرناکی است که ممکن است برای خانم های باردار رخ دهد. این نوع مسمومیت هم برای خانم باردار و هم برای جنین دارای عوارض بسیار خطرناکی است و باید حتما تحت نظر پزشک قرار داشته باشید. پره اکلامپسی دارای نشانه های مختلف است که در این مقاله به طور کامل و جامع به این موارد پرداخته ایم.
مسمومیت حاملگی یا پره اکلامپسی چیست؟
مسمومیت حاملگی یک وضعیت جدی و خطرناک برای جان مادر و جنین است که در دوران بارداری رخ می‌دهد. پره اکلامپسی معمولاً در سه ماهه آخر بارداری یعنی بعد از هفته 20 رخ می‌دهد. این بیماری اغلب با افزایش فشار خون بیش از اندازه در مادر خود را نشان می‌دهد و از مهمترین عوامل بروز آن نیز چاقی مادر است. البته ناگفته نماند فشار خون بالای مادر باردار خود به تنهایی می‌تواند موجب بروز مسمومیت حاملگی شود.
علائم و نشانه های پره اکلامپسی
پره اکلامپسی با علائم و نشانه‌های مختلف همراه است که ناشی از اختلالات عروقی، فشار خون بالا و آسیب به اعضای مختلف بدن هستند. برخی از علائم و نشانه‌های معمول پره اکلامپسی عبارتند از:
· افزایش ناگهانی فشار خون
· تورم ناگهانی دست‌ها و پاها
· کاهش دید
· تهوع و استفراغ
· اختلالات گوارشی و کبدی
· درد شکمی شدید
· کاهش تعداد حرکات جنین
چه افرادی در معرض خطر مسمومیت حاملگی هستند؟
خانم هایی که دارای اضافه وزن شدید هستند و یا در سوابق خانوادگی خود، فردی را داشته اند که به این مشکل مواجه شده بود. همچنین افرادی که دارای فشار خون بالا قبل از بارداری به هر دلیلی هستند، بیشتر در معرض مسمومیت حاملگی قرار دارند. اینگونه مشکلات برای اشخاصی که در سنین بالا باردار می‌شوند نیز بیشتر است.
علت مسمومیت حاملگی یا پره اکلامپسی چیست؟
علت بروز مسمومیت حاملگی در خانم های باردار متفاوت است و ممکن است فرد در شرایطی قرار بگیرد که دو عامل به طور همزمان موجب بروز این بیماری شوند.
· خون‌سازی غیرعادی بدن مادر
· عوامل ایمنی نامتعادل
· آسیب عروقی
· سابقه پره اکلامپسی در بارداری قبلی
· سن بالا و چاقی
· دیابت بارداری
· فشار خون بالا
· بیماری‌های کلیوی
· سابقه خانوادگی پره‌اکلامپسی
انواع مختلفی مسمومیت حاملگی
مسمومیت حاملگی به سه نوع اصلی پره اکلامپسی خفیف و شدید و تشنجی تقسیم میشود.
پره اکلامپسی خفیف
پره اکلامپسی خفیف با علائم کمتر و ضعیف‌تری همراه خواهد بود و خطرات کمتری برای جنین ایجاد می‌کند. این نوع مسمومیت معمولاً در طول بارداری تشخیص داده میشود و قابل بهبود است. در این نوع، فشار خون از مرز بالاتر رفته و بر روی غلظت خون مادر نیز تاثیر می‌گذارد و تورم بیش از اندازه ای را در پاها و دست و صورت ایجاد می‌کند.
پره اکلامپسی شدید
پره اکلامپسی شدید اینگونه است که فشار خون بیش از حد بالاتر از مرز رفته و حالت تهوع و استفراغ را برای فرد ایجاد می‌کند. در این نوع مسمومیت حاملگی به دلیل خطر بیش از حد برای جنین و خود مادر، خانم باردار باید حتما سریعا تحت نظر گرفته شود و ضربان قلب وی به طور مداوم کنترل شود.
پره اکلامپسی تشنجی همانطور که از نامش پیداست برای مادر مشکل تشنج را به همراه دارد و اغلب موجب مرگ جنین میشود. این مرحله از مسمومیت بسیار جدی بوده و مادر حتما گرفتگی شدید عضلات را تجربه خواهد کرد که اغلب در این نوع پزشک ناچار به اتمام بارداری برای ایجاد سلامتی مادر است.
بیشتر بخوانید: تنگ کردن واژن با لیزر در کرمان
تشخیص مسمومیت حاملگی یا پره اکلامپسی
تشخیص مسمومیت حاملگی بر اساس علائم بالینی، معاینه جسمانی و آزمایش‌های تشخیصی صورت می‌گیرد. دکتر زنان در طول بارداری، حتما فشار خون مادر را کنترل کرده و در صورت مشاهده موارد مشکوک، حتما آزمایش ادرار و خون را تجویز می‌کند. آزمایش ادرار برای اندازه گیری پروتئین‌های اضافی، سدیم، پتاسیم و سایر موارد مورد استفاده انجام میشود و می‌تواند علائم وجود مسمومیت حاملگی را برای دکتر زنان مشخص کند.
درمان پره اکلامپسی
درمان پره‌اکلامپسی بستگی به شدت علائم، هفته‌های بارداری و وضعیت جنین دارد. استراحت بیشتر و کاهش فعالیت های جسمانی می‌تواند به کنترل فشار خون کمک کند. در برخی موارد، داروهایی مانند منیزیم سولفات برای کنترل فشار خون مورد استفاده قرار می‌گیرند. مصرف مواد غذایی با مقدار کم نمک و غنی از پتاسیم می‌تواند به کنترل فشار خون کمک کند. پزشک شما رژیم غذایی حاوی مواد غذایی غنی از پروتئین، آهن، ویتامین C و کلسیم توصیه می‌کند. در اغلب موارد، فشار خون تحت کنترل قرار می‌گیرد و زایمان زودرس انجام میشود تا برای جنین عوارضی به وجود نیاید.
عوارض پره اکلامپسی بر جنین
پره اکلامپسی برای جنین دارای عوارض بسیار خطرناکی است و اصلا در دسته بیماری هایی قرار ندارد که بتوانید به آن بی توجهی کنید و پشت گوش بندازید. اگر مسمومیت حاملگی برای مادر ایجاد شود و درماننشود می‌تواند به عوارض بسیار خطرناکی منجر شود که عبارتند از:
· کاهش رشد جنین
· کاهش جریان خون به جنین
· کاهش اکسیژن برای جنین
· زایمان زودرس قبل از موعد
· آسیب کبد، کلیه‌ها، مغز و قلب جنین
· مشکلات در عملکرد اعضا و سیستم‌های بدن
راه های پیشگیری از مسمومیت بارداری
راه های پیشگیری از مسمومیت حاملگی اگر به دلیل سبک زندگی نادرست باشد ساده است و باید عادات زندگی اصلاح شود. در صورتی که دلیل بروز این بیماری برای فرد وراثت و ژنتیک باشد که راه پیشگیری وجود نخواهد داشت و فقط باید تحت کنترل قرار بگیرد.
1. مراقبت‌های قبل از بارداری: اگر شما قصد بارداری دارید، مراجعه به بهترین متخصص زنان و انجام بررسی‌ها و آزمایش‌های لازم می‌تواند به شناسایی و درمان هرگونه فشار خون بالا کمک کند.
2. مراقبت‌های دوران بارداری: مراجعه دقیق و منظم در دوران بارداری برای چکاپ های معمول بسیار مهم است زیرا در این میان همیشه فشار خون مادر نیز توسط پزشک کنترل می‌گردد.
3. رعایت تغذیه سالم: تغذیه مناسب و سالم در دوران بارداری نقش مهمی در پیشگیری از پره اکلامپسی دارد. مصرف مواد غذایی غنی از مواد مغذی، مانند سبزیجات، میوه‌ها، گوشت، ماهی و محصولات لبنی، می‌تواند به بهبود وضعیت عمومی و کاهش خطر مسمومیت حاملگی کمک کند.
4. استراحت و فعالیت مناسب: استراحت کافی و فعالیت ورزشی منظم و ملایم نیز برای حفظ سلامتی در دوران بارداری بسیار مهم است که البته باید با اجازه پزشک باشد.
5. کنترل استرس: استرس از عوامل موثر در بروز مسمومیت حاملگی است.
درمان‌ها و راه‌کارهای کنترل مسمومیت بارداری
درمان پره اکلامپسی معمولاً شامل روش های پزشکی حساس است و هدف اصلی آن کنترل علائم و جلوگیری از تشدید وضعیت خواهد بود. در برخی موارد، پزشک ممکن است توصیه می‌کند تا مکمل‌های ویتامینی مانند ویتامین C و ویتامین D را مصرف کنید. در موارد خطرناک، نیاز به بستری شدن در بیمارستان و نظارت ویژه توسط متخصص زنان وجود دارد. این شامل تزریق مایعات و داروها، کنترل فشار خون، مانیتورینگ جنین و مراقبت‌های دیگر است.
معمولا برای درمان این مسمومیت، داروهایی مخصوص تجویز میشود که هم علائم و هم فشار خون مادر را کنترل کنند تا سلامتی جنین در خطر قرار نگیرد اما اگر این دارو ها چندان تاثیرگذار نباشند، در کوتاه ترین زمان ممکن زایمان سزارین برای مادر انجام خواهد شد.
نتیجه‌گیری
پره‌اکلامپسی یک وضعیت خطرناک در حاملگی است که نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارد. زنان باردار باید به طور دقیق نظارت شوند و به هر نوع تغییرات در وضعیت خود توجه کنند. همچنین، مشاوره با پزشک و اجرای مراقبت‌های پیشگیری می‌تواند به کاهش احتمال بروز این وضعیت کمک کند.